banner6

banner14

Prof. Dr. Özdoğan: "Bugünün sosyo-ekonomik temelleri Göbeklitepe’de atıldı”

İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, Göbeklitepe’nin tek bir mekan olarak değil, kültür olarak algılanması gerektiğini belirterek, “Göbeklitepe’deki kırılmayı, günümüze kadar gelen sosyo-ekonomik yapının temelleri olarak adlandırılabiliriz” dedi.

EĞİTİM 27.03.2021, 17:01
Prof. Dr. Özdoğan: "Bugünün sosyo-ekonomik temelleri Göbeklitepe’de atıldı”
banner26

Bursa Sanayicileri ve İşinsanları Derneği (BUSİAD)-Bursa Uludağ Üniversitesi Felsefe Bölümü ve Bursa Felsefe Kulübü paydaşlığında, bu yıl pandemi nedeniyle online gerçekleştirilen Açık Kapı Toplantıları Felsefe Söyleşileri’nin mart ayı konuğu, İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Özdoğan oldu. Prof. Dr. Özdoğan, “Neden Göbeklitepe?” konulu bir sunum gerçekleştirdi. Göbeklitepe’nin insan uygarlık tarihinde bir kırılma noktası olduğunu ifade eden Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, şöyle konuştu:

“Göbeklitepe’deki kırılma, günümüze kadar gelen sosyo-ekonomik yapının temelleri olarak adlandırılabilir. Artı ürünün, artı değerin, kent, devlet, imparatorluk, miras hukukunun oluştuğu dönemlerdir bu dönemler. Ancak Göbeklitepe ile başlamıyor bunlar ama tetiği Göbeklitepe dönemi çekiyor.”

GÖBEKLİTEPE BİR YERLEŞİM YERİ...

Göbeklitepe’de kült alanların öne çıkarıldığını da hatırlatan Prof. Dr. Özdoğan, “Ancak burası bir yerleşim yeridir. Göbeklitepe’yi tek bir yer olarak değil, bölgenin kültür dönemi olarak almak gerek. Türkiye’de 20, Suriye ve Irak’ta 11 bölge var. Göbeklitepe’yi ilk inanç yeri olarak da görmek doğru değildir. 38 bin yıl önce de vardı, 20 bin yıl önce de kutsal mekanlara tanık oluyoruz” dedi.

Milattan önce 10 binli yıllarda başlayan Göbeklitepe kültürünün zamanla, tarım ve evcil hayvan gibi besin üretimini, ardından göçleri, kalabalık kentleri, bürokrasiyi, kent devletini, devlet ve imparatorluklara giden süreci başlattığını kaydeden Prof. Dr. Özdoğan, “Göbeklitepe’nin ilk başlarında avcı toplayıcılık var ancak sonra yeni bir yaşam başlıyor” dedi. “Göbeklitepe kültür bölgesinde geleneksel olmayan hızlı bir değişim arayan bir kültür var. Bu bize küreselleşen modelin neden olduğunu gösteriyor” ifadesini kullanan Prof. Dr. Özdoğan, şöyle devam etti:

“Göbeklitepe’nin getirdiği en önemli şeylerden biri mimarinin, yaşam alanın doğuşudur. Konaklamadan, köye geçiş başlamıştır. Barınağın yerine “ev” kavramı almıştır. Göbeklitepe ile alan mülkiyeti, yani aynı yerde oturma kavramı da geliyor. Bu da miras hukukunu gündeme getiriyor. Bu yola girdikten sonra halk-seçkinler ilişkisi de ortaya çıkıyor. Katmanlı toplum görülmeye başlıyor. Kutsalın mekana yansımasını da Göbeklitepe’de görüyoruz.

Göbeklitepe’de kutsal binalarda erkek kültürü öne çıkarılıyor. Göbeklitepe’deki halk yerleşiminde ise dişi figürleri görülebiliyor. Mezar anlayışında da farklılıklar vardır. Bazı mezarlarda yoksulluğu görebilirsiniz. Herkese aynı muamele yapılmadğı sosyal farklılıkların olduğu görülmektedir. Elitlerin pozitif rekabetini de görüyoruz. Bu durum da sanatı geliştirmiştir.

M.Ö. 7400’den sonra halk göçü yaşanıyor. Bu göçle Göbeklitepe kültürü de yayılmaya başlamıştır.. Halkın göçü olduğunu, dişi figürünün göçünden de anlıyoruz. Halkın sembolü batıya gitmiştir. Köylerin kalabalık kentlere dönüşmesi, işçi göçünü de getirmiştir. Artı değer ve kalabalık, kuralları koyan bürokrat sınıfını getirmiştir. Ulaşım devrimi yaşanıyor. Ardından paylaşım savaşları ve profesyonel ordu anlayışı başlıyor. Ticaret ve devlet oluşumları başlıyor. Bunların hepsi Göbeklitepe kültüründen çıkıyor.”

Toplantı, Prof. Dr. Özdoğan’ın, katılımcıların sorularını yanıtlamasıyla sona erdi.

banner9
#Prof. Dr. Mehmet Özdoğan #Göbeklitepe #BUSİAD #Bursa Uludağ Üniversitesi #Bursa Felsefe Kulübü
Yorumlar (0)
 
6
hafif yağmur
banner36
Namaz Vakti 30 Nisan 2025
İmsak 06:47
Güneş 08:18
Öğle 13:10
İkindi 15:31
Akşam 17:52
Yatsı 19:17
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 31 80
2. Fenerbahçe 31 75
3. Samsunspor 32 54
4. Beşiktaş 31 52
5. Eyüpspor 32 50
6. Başakşehir 31 48
7. Trabzonspor 31 45
8. Göztepe 31 43
9. Konyaspor 32 43
10. Kasımpaşa 31 42
11. Gaziantep FK 31 42
12. Kayserispor 31 40
13. Antalyaspor 31 40
14. Rizespor 31 37
15. Sivasspor 32 34
16. Alanyaspor 31 34
17. Bodrum FK 32 34
18. Hatayspor 31 19
19. A.Demirspor 31 -2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 36 69
2. Karagümrük 36 63
3. Gençlerbirliği 36 62
4. Bandırmaspor 36 60
5. İstanbulspor 36 58
6. Erzurumspor 36 58
7. Iğdır FK 36 55
8. Boluspor 36 55
9. Amed Sportif 36 54
10. Ümraniye 36 53
11. Esenler Erokspor 36 52
12. Keçiörengücü 36 51
13. Ahlatçı Çorum FK 36 51
14. Sakaryaspor 36 48
15. Pendikspor 36 45
16. Manisa FK 36 44
17. Ankaragücü 36 42
18. Şanlıurfaspor 36 40
19. Adanaspor 36 30
20. Yeni Malatyaspor 36 -21
Takımlar O P
1. Liverpool 34 82
2. Arsenal 34 67
3. Newcastle 34 62
4. M.City 34 61
5. Chelsea 34 60
6. Nottingham Forest 33 60
7. Aston Villa 34 57
8. Fulham 34 51
9. Brighton 34 51
10. Bournemouth 34 50
11. Brentford 33 46
12. Crystal Palace 34 45
13. Wolves 34 41
14. M. United 34 39
15. Everton 34 38
16. Tottenham 34 37
17. West Ham United 34 36
18. Ipswich Town 34 21
19. Leicester City 34 18
20. Southampton 34 11
Takımlar O P
1. Barcelona 33 76
2. Real Madrid 33 72
3. Atletico Madrid 33 66
4. Athletic Bilbao 33 60
5. Villarreal 33 55
6. Real Betis 33 54
7. Celta Vigo 33 46
8. Osasuna 33 44
9. Mallorca 33 44
10. Real Sociedad 33 42
11. Rayo Vallecano 33 41
12. Getafe 33 39
13. Espanyol 33 39
14. Valencia 33 39
15. Sevilla 33 37
16. Girona 33 35
17. Deportivo Alaves 33 34
18. Las Palmas 33 32
19. Leganes 33 30
20. Real Valladolid 33 16